Toegang tot het eigen huisartsdossier: altijd en overal

Door Freek Kinkelaar, Kees van Boven en Annemarie Uijen

David Bowie zong het al in zijn hit Fame uit 1972: “Fame, makes a man take things over”.

En zo hoort het ook. De regie over het eigen zorgtraject ligt, voor zover mogelijk, bij de patiënt zelf. De in Nijmegen ontwikkelde FaMe (Family Medicine) app is hierbij een belangrijk hulpmiddel. Altijd en overal toegang tot het eigen huisartsdossier. Het kan!

In 1995 werd in de Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO) vastgelegd dat een patiënt recht op inzage heeft in het eigen huisartsdossier. In de praktijk maken patiënten zelden gebruik van dit recht. Dit komt vooral omdat het vaak lang duurt voordat een papieren uitdraai beschikbaar is of voordat de patiënt het dossier op de praktijk in kan zien. Dat kan beter vonden Kees van Boven, Annemarie Uijen en Henk Schers, allen huisarts en als onderzoeker verbonden aan de afdeling Eerstelijnsgeneeskunde van het Radboudumc. De afgelopen maanden werkten zij hard aan FaMe: de app die online inzage in het eigen huisartsdossier mogelijk maakt.

Het gebruik van mobiele apparatuur, telefoons en iPads, is de laatste jaren explosief gestegen. Ook binnen de gezondheidszorg is sprake van een toenemende digitalisering. Koppel deze ontwikkelingen aan een persoonsgerichte benadering en de gedachte dat de patiënt centraal staat in het eigen zorgproces en je krijgt FaMe. Door patiënten een actieve rol te geven in het zorgproces, wordt de verantwoordelijkheid over eigen gedrag en gezondheid bevorderd. Uit eerder onderzoek onder 105 huisartsen en meer dan 13.000 patiënten blijkt dat online inzage in het huisartsdossier er toe leidt dat patiënten meer controle voelen over hun zorg en meer therapietrouw zijn.1 Slechts in 1-8% van de gevallen leidt inzage in het dossier tot verwarring, zorgen of belediging bij de patiënt. Een vaker gehoorde angst onder huisartsen dat door inzage in het huisartsdossier het contact met de patiënt langer duurt door het beantwoorden van vragen naar aanleiding van de inzage, valt in de praktijk mee: slechts 0-8% gaf aan dat het contact langer duurde. Na 1 jaar gaf 99% van de patiënten en 100% van de huisartsen aan de online inzage te willen continueren.

FaMe in de praktijk

Wat houdt online inzage van het huisartsendossier eigenlijk in? FaMe biedt de patiënt inzage in eigen aandoeningen, medicatiegebruik, labwaarden, meetwaarden (zoals lengte, gewicht, BMI, bloeddruk, pols, alcoholgebruik en roken), intoleranties, contra-indicaties, brieven van hulpverleners en de tekst die de huisarts als beleid bij het contact noteert – dus niet de eigen aantekeningen van de huisarts in het dossier. Daarnaast is het heel praktisch om het eigen dossier in te kunnen zien bij bijvoorbeeld een bezoek aan de huisartsenpost in de avond/nacht/weekend of een bezoek aan de specialist. Dankzij FaMe heeft de patiënt zijn huisartsendossier altijd bij zich.

Naast online inzage in de gegevens die de praktijk noteert, kunnen patiënten via FaMe ook zelf gegevens invoeren in hun eigen dossier. Dit zijn vooralsnog gegevens als bloeddrukwaarden, glucosemetingen, gewicht en lengte. Dit is vooral interessant voor mensen met diabetes en CVRM (cardiovasculair risicomanagement) patiënten. Daarnaast kunnen patiënten via FaMe heel eenvoudig zelf een afspraak maken op het spreekuur van de huisarts. Hierdoor hoeft de patiënt niet meer te wachten aan de telefoon en vermindert voor de huisartsenpraktijk de telefoonbelasting. Tot slot biedt FaMe informatie over de eigen huisartsenpraktijk en links naar patiëntinformatie zoals www.thuisarts.nl van het Nederlands Huisartsen Genootschap.

Ontwikkeld voor TransHIS

De FaMe app is primair ontwikkeld voor huisartsen die gebruik maken van TransHIS als hun Huisartsen Informatie Systeem (HIS). De TransHis praktijken, gevestigd in Amstelveen, Franeker, Academisch Gezondheidscentrum Thermion in Lent, Universitair Gezondheidscentrum Heyendael in Nijmegen, Olst en Oosterhout (GLD), vormen samen met het Radboudumc het eerstelijnsregistratienetwerk FaMe-Net (Family Medicine Network). FaMe is via mobiele telefoon en tablet beschikbaar. Hoewel het technisch ook mogelijk is om FaMe verder te ontwikkelen voor andere huisartsinformatie systemen, concentreren de ontwikkelaars zich vooralsnog op TransHIs.

De privacy van de patiënt

Bij de ontwikkeling van FaMe is er veel aandacht geschonken aan de privacy van de gebruiker. Om deze te beschermen moet de patiënt inloggen met het eigen Burger Service Nummer (BSN), een huisartspraktijkcode en een unieke pincode. Deze praktijk- en pincode krijgt de patiënt zodra deze zich legitimeert bij de huisartspraktijk. De patiënt bepaalt zelf wie er toegang krijgt tot het eigen huisartsendossier en, heel belangrijk, welke gegevens deze kan inzien. Dit is een wezenlijk verschil met het Elektronisch Patiënten Dossier (EPD) waarbij de patiënt via een opt-in regeling vooralsnog toestemming geeft voor inzage in het medisch dossier aan elke hulpverlener voor een onbepaalde tijd.

Evaluatie en toekomst

Gedurende de komende maanden wordt FaMe wetenschappelijk geëvalueerd onder patiënten, huisartsen, praktijkondersteuners en praktijkassistentes. Door middel van vragenlijstonderzoek en interviews wordt onderzocht wat de ervaringen van de gebruikers zijn. Na deze evaluatie en eventuele aanpassingen wordt FaMe begin 2015 beschikbaar gesteld aan alle patiënten die ingeschreven staan bij de huisartspraktijken die TransHis gebruiken.

De mogelijkheden van FaMe in de toekomst zijn intrigerend: wat te denken van de mogelijkheid tot e-consulting, het invoeren van meer eigen gegevens en uitslagen van onderzoek, het online versturen en beantwoorden van vragenlijsten voor wetenschappelijk onderzoek en een koppeling van FaMe aan het EPD of Mijn Radboud? Het Radboud universitair medisch centrum geeft sinds 2012 patiënten de mogelijkheid om hun ziekenhuisdossier online in te zien. Uit onderzoek blijkt een grote tevredenheid van zowel patiënten als artsen.2

Digitale innovaties in de patiëntenzorg, waarbij de patiënt centraal staat en persoongerichte zorg voorop staat, hebben de toekomst. FaMe is één van die innovaties. Via Lijn 1 houden wij u graag op de hoogte over de resultaten van het onderzoek en de invoering van FaMe in de huisartsenpraktijken.

Referenties

1. Delbanco T, Walker J, Bell SK, Darer JD, Elmore JG, Farag N et al. Inviting patients to read their doctor’s notes: a quasi-experimental study and a look ahead. Ann Intern Med 2012;157:461-470.
2. Kremer J, Leer R, Haszing L, Samsom M. Online inzage in eigen dossier werkt. Medisch Contact 2013;47:2475-2477